Pro 1 | CYM | STEP | Diarhebion Solomon, mab Dafydd, brenin Israel:

Proverbs 1

1 Diarhebion Solomon, mab Dafydd, brenin Israel: ^a

Pwrpas y diarhebion

2 I dy helpu i fod yn ddoeth a dysgu byw yn iawn;
ac i ti ddeall beth sy'n gyngor call.
3 I ti ddysgu sut i fod yn bwyllog,
yn gyfiawn, yn gytbwys, ac yn deg.
4 I ddysgu rhai gwirion i fod yn gall,
a dangos y ffordd iawn i bobl ifanc.
5 (Bydd y doeth yn gwrando ac eisiau dysgu mwy;
a'r rhai sy'n gall yn derbyn arweiniad.)
6 Hefyd i ti ddeall dihareb a gallu dehongli
dywediadau doeth a phosau.

Arwyddair y casgliad

7 Parchu'r Arglwydd ydy'r cam cyntaf at wybodaeth;
does gan ffyliaid ddim diddordeb mewn bod yn ddoeth na dysgu byw yn iawn.

Cyngor i bobl ifanc

8 Fy mab, gwrando ar beth mae dy dad yn ei ddweud;
a paid anghofio beth ddysgodd dy fam i ti.
9 Bydd beth ddysgon nhw i ti fel torch hyfryd ar dy ben,
neu gadwyni hardd am dy wddf.
10 Fy mab, os ydy cwmni drwg yn ceisio dy ddenu di,
paid mynd gyda nhw.
11 Os dwedan nhw, “Tyrd gyda ni!
Gad i ni guddio i ymosod ar rywun;
mygio rhywun diniwed am ddim rheswm!
12 Gad i ni eu llyncu nhw'n fyw, fel y bedd;
a rhoi crasfa iawn iddyn nhw, nes byddan nhw bron marw.
13 Cawn ni pob math o bethau gwerthfawr;
a llenwi ein tai gyda phethau wedi eu dwyn.
14 Tyrd gyda ni! Bydd yn fentrus! –
byddwn yn rhannu popeth gawn ni.”
15 Fy mab, paid mynd y ffordd yna;
cadw draw oddi wrthyn nhw.
16 Maen nhw'n rhuthro i wneud drwg;
maen nhw ar frys i dywallt gwaed.
17 Fel mae'r rhwyd sy'n cael ei gosod
yn golygu dim byd i'r aderyn,
18 dŷn nhw ddim yn gweld y perygl –
maen nhw'n dinistrio eu bywydau eu hunain!
19 Ie, dyna sy'n digwydd i'r rhai sy'n elwa ar draul eraill;
mae ymddwyn felly yn difetha bywyd y person ei hun!

Doethineb yn galw

20 Mae doethineb yn gweiddi ar y strydoedd,
ac yn codi ei llais ar y sgwâr.
21 Mae'n sefyll ar gorneli'r strydoedd prysur ac yn galw allan;
ac yn dweud ei dweud wrth giatiau'r ddinas:
22 “Ydych chi bobl wirion yn mwynhau anwybodaeth?
Ydych chi sy'n gwawdio am ddal ati?
A chi rai dwl, ydych chi byth eisiau dysgu?
23 Peidiwch diystyru beth dw i'n ddweud!
Dw i'n mynd i dywallt fy nghalon,
a dweud beth sydd ar fy meddwl wrthoch chi.
24 Roeddech chi wedi gwrthod ymateb pan o'n i'n galw,
ac yn cymryd dim sylw pan wnes i estyn llaw atoch chi.
25 Roeddech chi'n diystyru'r cyngor oedd gen i
ac yn gwrthod gwrando arna i'n ceryddu.
26 Ond fi fydd yn chwerthin pan fyddwch chi mewn trafferthion;
fi fydd yn gwawdio pan fyddwch chi'n panicio!
27 Bydd dychryn yn dod arnoch chi fel storm,
a thrychineb yn eich taro chi fel corwynt!
Byddwch mewn helbul ac mewn argyfwng go iawn.
28 Byddwch chi'n galw arna i bryd hynny,
ond fydda i ddim yn ateb;
byddwch chi'n chwilio'n daer amdana i,
ond yn methu dod o hyd i mi.
29 Roeddech chi wedi gwrthod dysgu,
ac wedi dangos dim parch at yr Arglwydd.
30 Gwrthod y cyngor rois i,
a cymryd dim sylw pan oeddwn i'n dweud y drefn.
31 Felly bydd rhaid i chi wynebu canlyniadau eich ffyrdd,
a byddwch wedi cael llond bol ar eich cynlluniau.
32 Bydd anufudd-dod pobl wirion yn eu lladd nhw,
a difaterwch pobl ddwl yn eu dinistrio.
33 Ond bydd pwy bynnag sy'n gwrando arna i yn saff,
yn dawel eu meddwl, ac yn ofni dim.”